مجتبی فریدونی، مدیرعامل سابق ذوب آهن یکی از افرادی است که درباره سیستم کمک داور ویدیویی اطلاعات جامع و کاملی دارد. فریدونی معتقد است شرکتی که به عنوان فروشنده تجهیزات انتخاب می شود باید خودش تامین مالی این پروژه را برعهده بگیرد. در تمام دنیا هم این روال مرسوم است اما در ایران؟!
به گزارش ، مجتبی فریدونی مدیرعامل سابق ذوب آهن در این خصوص یادداشتی را در اختیار رسانه قرار داده که با هم می خوانیم؛
شاید به جرات بتوان گفت مهمترین مساله این روزهای فوتبال ایران وجود سیستم کمک داور ویدیویی یا همان VAR است که مدیران فدراسیون، باشگاه ها و داوران را وارد یک چالش سخت کرده است.
با نزدیک شدن به هفته های پایانی لیگ و حساس تر شدن هرچه بیشتر امتیازات به خصوص برای تیم های بالا و پایین جدول این چالش بیشتر و بیشتر خواهد شد.
اما به راستی کدام ارگان، نهاد، سازمان و… مسئول تهیه VAR است؟ در هفته های اخیر ائتلاف بی سابقه و تلاش مضاعفی شکل گرفته تا این وظیفه را به دولت محول کرده و احتمالا در بودجه سال آینده اعتباری برای آن در نظر گرفته شود. دیدار اخیر مدیران فدراسیون و برخی باشگاه ها با نمایندگان فراکسیون ورزش مجلس هم احتمالا در همین راستا بوده است.
ولی آیا اصولا خرید تجهیزات استادیوم از جمله خرید و نصب VAR و یا حتی ساخت استادیوم برای باشگاه ها وظیفه دولت است؟ جواب یک «خیر» بزرگ است. در بحث مالی عمومی که مربوط به وظایف و کارکردهای دولت است اصولا وظیفه دولت تامین کالاها و خدمات عمومی مانند تامین امنیت، بهداشت و… است. به عبارت دیگر دولت کالاها و خدماتی را تامین می کند که اولا نیاز و مرتبط با همه مردم جامعه باشد و یا بخش خصوصی قادر به ارائه آن کالاها و خدمات نبوده یا تمایلی به سرمایه گذاری در آن حوزه نداشته باشد. با همین توضیح مختصر مشخص شد دولت اصولا در این رابطه وظیفه ای ندارد.
حالا فرض کنیم تلاش های جمعی به ثمر نشسته و ردیفی در بودجه کل کشور برای این امر در نظر گرفته شده که این ردیف قاعدتا در زیر مجموعه اعتبارات وزارت ورزش و جوانان و شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی قرار خواهد گرفت. لازم به ذکر است در نظر گرفتن ردیف بودجه الزاما به معنی تخصیص اعتبار نبوده و سازمان برنامه و بودجه براساس منابع مالی موجود و اولویت طرح ها و برنامه ها نسبت به تخصیص اعتبار اقدام خواهد کرد. حالا در کشوری که با انواع مشکلات اقتصادی و اجتماعی مانند بیکاری، بحران صندوق های بازنشستگی، کم آبی، آلودگی هوا و… درگیر است این انتظار که سازمان برنامه خرید VAR را در اولویت قرار داده و اعتباری برای آن تخصیص دهد چقدر منطقی و محتمل است؟ حامیان VAR دولتی باید به آن پاسخ دهند.
تازه این در صورتی است که ردیف اختصاصی برای VAR در بودجه در نظر گرفته شود، در غیر این صورت دوباره بحث ترجیح VAR به ساخت یا تکمیل بسیاری از طرح های نیمه تمام ورزشی در شهرها و روستاهای مختلف در نقاط کشور مطرح می شود که مدیران وزارت ورزش باید توجیهی برای آن داشته باشند. با این اوصاف امید به تامین مالی خرید VAR از محل منابع دولتی سرابی بیش نیست.
همچنین با نگاهی به جدول زیر مشخص می شود از 18 تیم حاضر در لیگ برتر 10 تیم یا استادیوم اختصاصی ندارند یا اگر هم دارند بازی هایشان را به دلایل مختلف در استادیوم های متعلق به وزارت ورزش برگزار می کنند.
دو تیم پیکان و ذوب آهن هم به رغم داشتن استادیوم اختصاصی احتمالا به دلیل مشکلات مالی توان خرید و نصب تجهیزات VAR را ندارند. به عبارت دیگر تنها چهار تیم سپاهان، گل گهر، مس رفسنجان و فولاد هستند که هم استادیوم اختصاصی و هم احتمالا توان مالی خرید تجهیزات VAR را دارند.
با این اوصاف به احتمال زیاد 37.5 درصد تیم ها (تیم های ساکن در سه خانه از ماتریس بالا) توان مالی یا استادیوم اختصاصی برای نصب تجهیزات VAR را ندارند. پس راه حل چیست؟ به نظر می رسد تنها راه حلی که بتواند مشکل VAR را برطرف کند این است که مدیران و متولیان مذاکره و خرید VAR در فدراسیون و سازمان لیگ، شرکت فروشنده تجهیزات را (که قاعدتا خدمات نصب، راه اندازی، آموزش و خدمات پس از فروش را هم ارائه می کند) متقاعد و ملزم به تامین مالی (Finance) این پروژه کنند. امری که در دنیا مرسوم است و در راستای تشویق و توسعه صادرات شرکت های صادر کننده تجهیزات و خدمات در کشورهای مبدا تحت عناوین مختلف (supplier credit, export credit) ارائه می شود. بحث تحریم ها و ارائه تضامین هم قابل حل است که به علت تخصصی بودن موضوع اینجا محل پرداختن به آن نیست. با توجه به اینکه تجهیز هر استادیوم (بسته به نوع تجهیزات، تعداد دوربین ها، ثابت یا پرتابل بودن اتاق محل استقرار داوران) بین 250 تا 350 هزار دلار هزینه دارد، برای تجهیز 16 استادیوم حدود 5 میلیون دلار منابع مالی نیاز است که وام گرفتن این مبلغ برای شرکت فروشنده تجهیزات در یک کشور اروپایی کاری بسیار معمول و ساده است. تنها نیاز انجام این کار تخصص، خواست و هنر چانه زنی متولیان ایرانی VAR است که امیدواریم محقق شود.
